Hesap dönemi takvim yılı olan mükelleflerin 2016 yılında kullanacakları tasdike tabi defterlerini en geç 31 Aralık 2015 tarihine kadar notere tasdik ettirmeleri gerekmektedir

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) ve buna bağlı olarak çıkarılmış bulunan Ticari Defterlere İlişkin Tebliğ’de (Tebliğ), ticari defterler ve açılış ve kapanış onaylarına ilişkin hükümlere yer verilmiştir.

1. VERGİ USUL KANUNU’NA GÖRE TUTULMASI ZORUNLU DEFTERLER :

Vergi Usul Kanunu (VUK)’nun 182’nci maddesi hükmüne göre, bütün kurumlar vergisi mükellefleri ve birinci sınıf tüccarlar tarafından tutulmak zorunda olan defterler aşağıdaki gibidir.

- Yevmiye Defteri

- Envanter Defteri

- Defter-i Kebir

VUK’nun 197’nci maddesine göre, devamlı olarak imalâtla uğraşan birinci sınıf tüccarların ve bu meyanda kurumların tutmak zorunda olduğu defterlerden biri de imalât defteridir. Ancak Maliye Bakanlığı, VUK’nun 203’üncü maddesinin son fıkrası ve mükerrer 257’nci maddesinin birinci bendindeki yetkisine istinaden 246 sıra no.lu VUK Genel Tebliği ile, muhasebe işlemlerini 7/A seçeneğine göre izleyen mükelleflerin imalât defteri tutma mecburiyetini 1.1.1996’dan itibaren kaldırmıştır.

VUK’nun 200, 204, 207, 209, 210, 212 ve 213 üncü maddelerinde, tutulması zorunlu olan diğer bazı defterlerden de söz edilmiştir. Bunlar bilânço esasına göre defter tutanlar dışında kalan mükellefleri ilgilendiren veya özelliği olan bazı mükellefler tarafından tutulması zorunlu bulunan talî birtakım defterlerdir.

VUK’na göre tutulması zorunlu olan defterler içinde, Maliye Bakanlığı tarafından VUK’nun mükerrer 257’nci maddesine dayanılarak tutulması zorunlu kılınan defterler ayrı bir grup oluşturmaktadır. Bu grubun tek örneği halen damga vergisi defteridir. 20 serî no.lu Damga Vergisi Kanunu (DVK) Genel Tebliği ile ihdas edilmiş olan bu zorunluluk, sadece makbuz karşılığı ve istihkaktan kesinti suretiyle damga vergisi ödeyen anonim şirketleri (ve 32, 43 ve 44 serî no.lu DVK Genel Tebliğlerine göre bu uygulamadan ihtiyari olarak yararlanmak isteyen anonim şirket dışındaki kurumları, kollektif ve adi komandit şirketleri, bilanço ve işletme hesabı esasına göre defter tutan GV mükelleflerini ve serbest meslek erbabını) ilgilendirmektedir.

2. TÜRK TİCARET KANUNU’NA GÖRE TUTULMASI ZORUNLU DEFTERLER :

TTK’nın 64 üncü maddesinin 3 ve 4 numaralı fıkralarına göre tacirler tarafından tutulmak zorunda olunan ticari defterler aşağıdaki gibidir.

- Yevmiye Defteri

- Defter-i Kebir

- Envanter Defteri

- Pay Defteri (Limited şirketler dahil)

- Yönetim Kurulu Karar Defteri (Limited Şirketlerde Müdürler Kurulu Karar Defteri)

- Genel Kurulu Toplantı ve Müzakere Defteri (Limited şirketler dahil)

Limited şirketlerde müdür veya müdürler kurulunun şirket yönetimi ile ilgili olarak aldığı kararlar genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilebileceği gibi ayrı bir müdürler kurulu karar defteri de tutulabilir. Müdürler kurulu karar defterinin tutulması halinde açılış ve kapanış onayları dâhil olmak üzere yönetim kurulu karar defterine ilişkin hükümler uygulanır. Kararların genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilmesi halinde Tebliğde belirtilen hususların yazılması zorunludur. Ayrı bir müdürler kurulu karar defteri tutulması halinde müdür veya müdürler kurulu kararları genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilemez.

Özel hukuk hükümlerine göre idare edilmek veya ticari şekilde işletilmek üzere Devlet, il özel idaresi, belediye ve köy ile diğer kamu tüzel kişileri tarafından kurulan ve tüzel kişiliği bulunmayan ticari işletmeler ile kamu yararına çalışan dernekler ve gelirinin yarıdan fazlasını kamu görevi niteliğindeki işlere harcayan vakıflar tarafından kurulan ticari işletmeler ve bunlara benzeyen ve tüzel kişiliği bulunmayan diğer ticari teşekküller Tebliğin 5. maddesi 1. fıkrasında sayılan defterleri tutmakla yükümlüdürler.

Yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde tacir ve şirketlerce tutulacak ticari defterler TTK’nın 64’üncü ile Tebliğ'in 5'inci maddesine göre aşağıdaki gibidir:

Anonim Şirketlerce Tutulacak Defteler

1)      Yevmiye Defteri,

2)      Envanter Defteri,

3)      Defteri Kebir,

4)      Pay Defteri,

5)      Yönetim Kurulu Karar Defteri,

6)      Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri

Limited Şirketlerce Tutulacak Defteler

1)      Yevmiye Defteri,

2)      Envanter Defteri,

3)      Defteri Kebir,

4)      Pay Defteri

5)      Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri,

6)      Müdürler Kurulu Karar Defteri 

Gerçek ve Tüzel Kişi Tacirlerce Tutulacak Defteler

1) Yevmiye Defteri,

2) Envanter Defteri,

3) Defteri Kebir 

Kollektif ve Komandit Şirketlerce Tutulacak Defteler

1)      Yevmiye Defteri,

2)      Envanter Defteri,

3)      Defteri Kebir,

4)      Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri 

Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketlerce Tutulacak Defteler

1)      Yevmiye Defteri,

2)      Envanter Defteri,

3)      Defteri Kebir,

4)      Pay Defteri,

5)      Yönetim Kurulu Karar Defteri,

6)      Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri 

Kooperatiflerce Tutulacak Defteler

Tebliğ'in 1'inci maddesinin 2'nci fıkrası gereğince kooperatiflerin tutacağı defterlere de bu Tebliğ hükümleri uygulanmaktadır. 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 98'inci maddesi uyarınca da Kooperatifler Kanununda aksine açıklama olmayan hususlarda Türk Ticaret Kanunu'ndaki anonim şirketlere ait hükümler uygulanacağından kooperatiflerin de anonim şirketlere ait defterleri tutmaları gerekmektedir.

Gereği için bilgilerinize sunulur.

Saygılarımızla,